Podawanie spójności pomiarowej na świadectwach wzorcowania po zmianach
Po tegorocznych aktualizacjach wzorów dokumentów – zwłaszcza świadectw wzorcowania – przez Polskie Centrum Akredytacji, dają się zauważyć pewne niezrozumienie i rozbieżności w interpretacji podstawowego dokumentu potwierdzającego zdolności pomiarowe urządzenia. Spotkałem się już z kilkoma przykładami umieszczania błędnych informacji (w praktyce należy to jednak nazwać inaczej…) na świadectwie wzorcowania i chciałbym zwrócić na to uwagę czytelników. Jeden z nich to właśnie podawanie spójności pomiarowej na świadectwach.
Sprawa dotyczy mianowicie dokumentów wystawianych przez te laboratoria nieakredytowane, które pracują zgodnie z systemem ISO/IEC 17025. Laboratoria akredytowane nie są przedmiotem dalszej części artykułu, gdyż posiadanie przez nie aktywnej akredytacji jest potwierdzeniem spełnienia wymogów PCA.
Norma ISO/IEC 17025 – Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących oraz oparty na niej system zarządzania to fundament działalności każdego laboratorium, które ma zamiar ubiegać się o uzyskanie akredytacji PCA. Zanim to się stanie, laboratorium wdraża i doskonali system, realizując jego postanowienia a więc i pracując zgodnie z aktualnymi wymaganiami i dokumentami zawartymi w dokumentach. I tu pojawia się pewien istotny problem…
Stosując poprzedni wzór świadectwa laboratoria były zobligowane wykazać spójność pomiarową poprzez wskazanie wzorca odniesienia, mającego powiązanie z NMI (krajową jednostką metrologiczną). Formuła brzmiała następująco:
Wyniki wzorcowania zostały odniesione do państwowego wzorca jednostki miary (nazwa jednostki miary) utrzymywanego w (nazwa instytucji) poprzez zastosowanie (nazwa wzorca) o numerze identyfikacyjnym (numer wzorca).
W ten sposób odbiorca dokumentu (użytkownik narzędzia) aby zachować realizację nieprzerwanego łańcucha porównań posługiwał się wzorcem wykazanym przez laboratorium wzorcujące. Dokładnie tak powinny również postępować laboratoria wzorcujące z wdrożonym, lecz jeszcze nieakredytowanym systemem.
Podawanie spójności pomiarowej na świadectwach od 2016 roku
Zmiana wzoru świadectwa, która nastąpiła w bieżącym roku pociągnęła za sobą zmianę sposobu wykazywania spójności pomiarowej. Założenie jest takie, że wszystkie laboratoria będące akredytowane przez PCA stają się członkami porozumienia EA MLA. Porozumienie to, podpisane przez krajowe jednostki akredytujące ma na celu zapewnienie wzajemnego uznawania równoważności i wiarygodności usług akredytacyjnych, a więc i certyfikatów wydawanych przez członków porozumienia. W domyśle zatem laboratorium posiadające akredytację zapewnia jednocześnie zachowanie spójności pomiarowej i od tej pory może na świadectwach posługiwać się następującą formułą:
Świadectwo jest wydane w ramach porozumienia EA MLA w zakresie wzorcowania i potwierdza spójność wyników pomiarów z jednostkami miar Międzynarodowego Układu Jednostek Miar (SI) / Świadectwo jest wydane w ramach porozumienia EA MLA w zakresie wzorcowania i potwierdza spójność wyników pomiarów z wzorcami utrzymywanymi w [nazwa NMI lub instytucji desygnowanej DI lub organizacji utrzymującej wzorce].
Formuła ta występuje na aktualnym wzorze świadectwa wzorcowania. Laboratoria nieakredytowane, a posiadające wdrożony system oparty na ISO/IEC 17025 próbując zachować zgodność z aktualnymi wzorami, również zaczęły umieszczać wspomnianą wyżej formułę na wydawanych dokumentach, co jest w tym przypadku absolutnie niedopuszczalne, gdyż nie są przecież sygnatariuszami porozumienia EA MLA…
Nie wdaję się w ocenę celowości i intencji takiego działania, jest jednak ono wprowadzaniem odbiorcy dokumentu (klienta) w błąd i nie powinno mieć miejsca. Moja interpretacja jest taka, że w tym zakresie laboratoria nieakredytowane chcąc wykazać spójność pomiarową powinny stosować dotychczasową metodę podawania zastosowanego wzorca. Dopiero po uzyskaniu akredytacji nabędą one prawa do stosowania nowego wzoru świadectwa.
