Poniżej prezentujemy opracowanie prawidłowego nazewnictwa związanego z tematyką przyrządów pomiarowych i pomiarów. Opracowano na podstawie aktualnej wersji dokumentów VIM oraz ISO 14978. Odnośniki prowadzą do powiązanych tematycznie wpisów na blogu. Tam gdzie uznałem za stosowne zamieszczam dodatkowe uwagi.
- Terminologia podstawowa zgodnie z VIM (PKN ISO/IEC Guide 99:2010) i inne
| Polski | Angielski |
| Przyrząd pomiarowy | Measuring instrument |
| Układ pomiarowy | Measuring system |
| Wskazanie | Indication |
| Miara materialna | Material measure |
| Przetwornik | Transducer |
| Czujnik (nie: czujnik długości) | Sensor |
| Podziałka | Scale |
| Tor pomiarowy | Measuring chain |
| Przedział wskazań | Indication interval |
| Przedział pomiarowy | Measuring interval |
| Czułość | Sensitivity |
| Rozdzielczość | Resolution |
| Odchylenie przyrządowe | Bias |
| Dokładność pomiaru | Accuracy |
| Dryft | Drift |
| Klasa dokładności | Accuracy class |
| Największy dopuszczalny błąd | Maximum permissible error |
| Krzywa wzorcowania | Calibration curve |
| Wzorzec pomiarowy | Measurement standard |
| Pomiar | Measurement |
| Wzorcowanie | Calibration |
| Odchyłka | Deviation |
2. Nazwy wybranych przyrządów pomiarowych do długości i kąta
| Polski | Angielski | Niemiecki | Francuski |
| Suwmiarka | Calliper (czasem caliper) | Messchieber | Pied à coulisse |
| Głębokościomierz suwmiarkowy | Depth calliper | Tiefenmessschieber | Jauge de profondeur |
| Wysokościomierz suwmiarkowy | Height calliper (height gage) | Höhenmessschieber | Colonne de mesure |
| Mikrometr (mikromierz) | Micrometer | Messschraube | Micromètre |
| Czujnik dźwigniowy (diatest) | Lever gauge | Fühlhebelmessgerät | Comparateur à levier |
| Czujnik zegarowy (tarczowy) | Dial gauge (indicator) | Messuhr | Comparateur à cadran |
| Grubościomierz | Thickness gauge | Dickenmessgerate | Comparateur d’épaisseur |
| Kątomierz | Protractor | Winkelmesser | Rapporteur d’angle |
| Komparator (czujnik sprężynowy) | Precision dial indicator | Feinzeiger | Comparateur |
| Przymiar sztywny | Graduated rule | Strichmaßstäbe | Règle gradué |
| Przymiar zwijany | Measuring tape | Rollbandmaße | Metre ruban |
| Liniał powierzchniowy (płaszczyznowy) | Straight edge | Flachlineal | Règle à bord droit |
| Liniał krawędziowy | Straight knife edge | Haarlineal | Bord Règle |
| Kątownik | Square | Winkel (flach – płaski, anschlag – ze stopką) | Équerre |
| Macki pomiarowe | Dial caliper | Schnelltaster | Comparateur |
| Płyta pomiarowa | Surface plate | Prufplatte | Marbre de contrôle |
| Płytka kątowa | Angle block | Winkel-Endmaße | Cale angulaire |
| Płytka wzorcowa | Gauge block | Parallelendmaße | Cale etalon |
| Poziomnica | Level (spirit level) | Richtwage | Niveau |
| Sprawdzian tłoczkowy gładki | Plug gauge | Grenzlehrdorne | Tampon lisse |
| Sprawdzian gwintowy | Thread gauge (plug – trzpieniowy, ring – pierścieniowy) | Grenzgewindelehre (dorne – trzpieniowy, ringe – pierścieniowy) | Tampon fileté |
| Sprawdzian pierścieniowy gładki | Ring gauge | Einstellringe (nastawczy) Gutlehrringe (kontrolny) | Bague de réglage |
| Szczelinomierz | Feeler gauge | Fuhlerlen | Jauge d’épaisseur |
| Średnicówka | Bore gauge | Innenfeinmessgerate | Vérificateur d’alésage |
| Wałeczek wzorcowy | Pin gauge | Prufstifte | Pige |
3. Wybrane elementy konstrukcyjne przyrządów pomiarowych
| Polski | Angielski | Niemiecki |
| Szczęki (pomiarowe) | Measuring jaws | Meßschenkel |
| Suwak | Slider | Schieber |
| Liniał (np. suwmiarki) | Beam | Messschiene |
| Powierzchnie pomiarowe | Measuring faces | Prufflachen (messflachen) |
| Wrzeciono | Spindle | Spindel |
| Kowadełko | Anvil | Messamboß |
| Krawędź | Knife edge | Haar |
| Noniusz | Vernier | Nonius |
| Wysuwka (pręt) głębokościomierza | Depth rod | Tiefenmaß |
| Blokada (śruba) | Locking screw | Feststellschraube |
| Zacisk | Clamp | Einspann |
| Precyzer | Fine adjust | Feineinstellung |
| Końcówka | Tip | Meßeinsatz |
| Kulista (np. powierzchnia) | Spherical | Kugel |
| Stały | Fixed | Fester |
| Wymienny | Interchangeable | Auswechselsbaren |
| Nacisk pomiarowy | Measuring force | Messkraft |
| Sprzęgiełko | Ratchet | Ratsche |